Szeroki wybór literatury fantastycznej, jaki oferują dzisiaj wydawcy, jest czymś tak powszechnym, że nie przychodzi nam nawet do głowy myśl, iż kiedyś mogło być inaczej. Lata siedemdziesiąte i osiemdziesiąte XX stulecia nie obfitowały w tak bogaty zestaw tytułów, zwłaszcza zachodnich twórców. Ustalona polityka poszczególnych oficyn, reglamentowany papier, kłopoty z cenzurą zawężały dobór treści, rzadko zaspokajając apetyty czytelnicze tych, którzy spragnieni byli amerykańskiej bądź brytyjskiej fantastyki. Nie znaczy to jednak, że miłośnicy tego typu lektur sobie nie radzili, bo to właśnie wtedy pojawiły się prywatne inicjatywy klubów i osób z nimi związanych, pozwalające powoli wypełniać tę lukę na rynku wydawniczym. Dzięki klubowym edycjom fani fantastyki mieli okazję poznać Simaka, Heinleina, Stableforda, Blisha, Koontza, ale też przeczytać kolejne ważne teksty autorów znanych już z oficjalnych wydań: Asimova, Silverberga, Le Guin, Bradbury’ego. Klubówki stały się poza tym trampoliną dla przyszłych oficjalnych tłumaczy, redaktorów i wydawców. Rola trzecioobiegowych publikacji wydaje się dziś nie do przecenienia, dlatego powstała ta książka: o ich rozwoju, ich twórcach i trudnościach, na jakie napotykali, technikach ich przygotowywania, nakładach i cenach, a także o reakcjach na nie przedstawicieli oficjalnego obszaru wydawniczo-pisarskiego.
Artur Nowakowski (ur. 1972), z wykształcenia historyk książki. Interesuje się szeroko pojętą sztuką książki, zwłaszcza ilustratorstwem. Jest autorem tekstów o tematyce bibliologicznej, publikowanych w „Wiadomościach Księgarskich”, „Bibliotekarzu” i „Toruńskich Studiach Bibliologicznych”, oraz artykułów poświęconych historii kultury i sztuce, ogłaszanych w tomach zbiorowych oraz czasopismach (między innymi w „Fantastyce” i „SFinksie”). Opracowywał poradniki bibliograficzne, między innymi Fantastyka Polska 1945-2001. Autor książek: Fantastyczne światy na okładkach i w ilustracjach książek oraz czasopism od wieku XIX do lat 80. XX wieku (Kraków 2014) oraz Fanzin SF. Artyści, wydawcy, fandom (Poznań 2017).
Komiks i mit traktuje właściwie o tym samym, co pierwsza książka autora Wprowadzenie do kognitywnej poetyki komiksu – to próba analizy komiksu przez pryzmat sposobu, w jaki patrzymy na świat, rozdzielenia w nim tego, co kulturowe i wrodzone (czy też może: wpisane w sam fakt istnienia w świecie). Tym razem jednak fizjologia i konwencje plastyczne zastąpione zostały przez metafizykę, psychologię i trudne do jednoznacznego określenia ludzkie potrzeby. Gąsowski rozmyśla zatem o bogach (choć raczej nie tych przez wielkie „B”) i herosach, o transcendencji i jej poszukiwaniu, o symbolach, kulturze, rytuałach, życiu, śmierci i historii, którą niekiedy od mitu dzieli bardzo niewiele. Wszystko to przy akompaniamencie łopoczących peleryn, wybuchów i szczęku ścierających się w boju ostrzy. Być może pod przygodowym i awanturniczym kostiumem uda się dostrzec znacznie więcej.
Paweł Gąsowski (ur. 23 listopada 1987 roku w Stargardzie, lipiańczyk i szczecinianin) – literaturoznawca, kulturoznawca, doktor nauk humanistycznych, badacz, kolekcjoner, a przede wszystkim pasjonat komiksów, którym poświęcił swoją pracę magisterską (Komiks jako narzędzie budowania mitu postmodernistycznego, obronioną pod kierunkiem profesora Roberta Cieślaka), rozprawę doktorską (Semiotyczna poetyka komiksu, obronioną pod kierunkiem profesor Danuty Dąbrowskiej) oraz kilkadziesiąt publikacji naukowych (w tym książki Komiks i mit i Wprowadzenie do kognitywnej poetyki komiksu, Wydawnictwo Instytut Kultury Popularnej, Poznań 2016) i popularnonaukowych. Inspiruje go popkultura, świat filmu i seriali, książki, sztuki plastyczne, gry komputerowe, muzyka, reklama i szeroko pojęte dyskursy współczesności. Komiksami jego życia niezmiennie pozostają: Arkham Asylum, Scott Pilgrim i Amazing Spider-Man vol. 1 #338.
Nelly Sachs (1891-1970)
niemiecka poetka pochodzenia żydowskiego, urodzona w Berlinie, od 1940 r., dzięki znajomości z Selmą Lagerlöf, przebywała na emigracji w Szwecji. Ocalona i na resztę życia – zraniona. W 1966 r. – razem z Samuelem Josefem Agnonem – została uhonorowana literacką Nagrodą Nobla. „Gdybym nie mogła pisać, nie przeżyłabym – twierdziła. – Śmierć była moją mistrzynią. Jak mogłabym zajmować się czymś innym, metafory są moimi ranami. Trzeba wiedzieć o tym, aby zrozumieć moją twórczość”.
Na tom „Kartki o Nelly Sachs” składa się jedenaście esejów napisanych przez badaczy i krytyków pochylających się nad wierszami poetki. To pierwsza w Polsce próba scalenia tej poezji. Pierwsza próba prezentacji twórczości Nelly Sachs rodzimym czytelnikom.
Numer poświęcony wszelkim przejawom folkloru w komiksie, z wyszczególnieniem legend miejskich. Jak można przeczytać we wstępie: legendy miejskie to „gatunek wciąż nieujęty jednoznacznie badawczo, niemniej święcący triumfy w kulturze współczesnej, szczególnie tej internetowej. Każdy choć raz słyszał opowieści o kradzieży nerek, pytonie nadwiślańskim lub o czarnej wołdze. Czy jednak ktoś zna opowieść o tajemniczym czeskim kuzynie Spring Heeled Jacka Péráku?”
Poszukując elementów ludowych, autorzy wzięli na warsztat Kajka i Kokosza Janusza Christy oraz Hildę i albumy KaeReLa, a także rozwój badań o komiksie w polskiej folklorystyce. Są tu ponadto wywiady z Unką Odyą o pracy nad Bromem (najlepszy polski komiks 2019 roku) i źródłach inspiracji, Igorem Górewiczem o jego fascynacji słowiańszczyzną i pracą nad komiksem oraz rozmowa, w której śląscy twórcy komiksowi dyskutują o folklorze ich rejonu. Z tekstów spoza tematu przewodniego czytelnicy otrzymują rozważania Michała Czajkowskiego o komiksie paragrafowym.
W niniejszej publikacji Autorka proponuje nowe spojrzenie na amerykański musical, zestawiając go z pojęciem groteski. Przygląda się temu gatunkowi scenicznemu i filmowemu z interdyscyplinarnej perspektywy, podkreślając, że podobnie jak groteska ma on w sobie wiele sprzeczności. Autorka określa relację między musicalem a groteskowością jako pojęciem estetycznym i formą przedstawiania rzeczywistości. Dowodzi istnienia takiej korelacji, jednocześnie badając, na jakich płaszczyznach, w jakich warstwach dzieła musicalowego się ona objawia.
Barbara Pitak-Piaskowska – doktor nauk humanistycznych, teatrolożka i kulturoznawczyni. Specjalizuje się w historii musicalu jako gatunku, szczególnie zważając na jego rozwój na tle kultury Stanów Zjednoczonych. W pracy badawczej zajmuje się powinowactwem sztuk, szeroko rozumianą kulturą popularną, a także sztuką okresu dwudziestolecia międzywojennego w Polsce i na świecie. Aktywna uczestniczka wielu ogólnopolskich i zagranicznych konferencji naukowych. Autorka sztuk teatralnych i recenzji. Jest stałą współpracowniczką Centrum Badań nad Teatrem Muzycznym UAM oraz członkinią Polskiego Towarzystwa Badań Teatralnych.
Szoszana znaczy Niewinna to zapis dylematów i pytań biografistki Ginczanki, związanych z odkrywaniem – reprezentowaniem cudzego losu. To także ujawnienie osobistej lektury tej poezji, będącej wynikiem wieloletniego z nią obcowania, ale i przekonania, że wierszy Ginczanki i jej osobowości nie wolno zamykać w jednoznacznych etykietujących formułach. To głos o prawo do indywidualnego czytania, do ujawniania w nim własnych doświadczeń i emocji. Do odnawiania znaczeń dawnych słów oraz do nadawania im nowego życia.
„Opowieść o Szoszanie jest osobista i szczera, ale ani przez moment nie irytuje czytelnika, wyczulonego na egotyzm badaczy; dlaczego? Bo szczerość jest tu równoważona z kompetencją interpretacyjną, a znajomość z poetką cechuje dyskrecja, delikatność i dystans. To nie krytyczne «ja» się tu liczy, ale «ona» – jej świat, jej poglądy i losy, a nade wszystko: utrwalony w liryce młodzieńczy zachwyt, dziewczęce zakochanie, dorosły strach i (niemożliwy do współodczucia tak do końca) ból. A że doświadczenie ludzkie, mimo że nieprzekazywalne, jednak jest – poprzez poezję z pewnością – jakoś uwspólnione i możliwe do współprzeżycia, badaczka odsłania nam część swojej lektury tej liryki i swojego życia. Tylko wtedy czytanie poezji sprzed lat, prawdziwe czytanie, jest coś warte, prawda?” (z recenzji wydawniczej prof. Joanny Maleszyńskiej).
Minęło piętnaście lat od poprzedniego numeru „Zeszytów Komiksowych” ze słowem „kobieta” w tytule. Wiele się przez ten czas zmieniło, nie tylko w świecie komiksów. Kim są superkobiety? Co sprawia, że takowymi się stają i jak to na nie wpływa? Czy bycie super na pewno jest super? I czy superkobiety są wśród nas?
W numerze można przeczytać teksty zarówno o popularnych heroinach z komiksów superhero, takich jak Batgirl, MS Marvel, She Hulk czy Jessica Jones, jak i o tych mniej znanych (przynajmniej w Polsce), jak Octobriana (to jednocześnie pierwsza okazja, by zapoznać się z przygodami tej bohaterki). Znalazło się także miejsce dla superkobiet z krwi i kości – Moniki Laprus-Wierzejskiej, Grażyny Fołtyn-Kasprzak, Joanny Karpowicz, Edyty Bystroń – które opowiadają o swojej pracy i przekonaniach. Nie zabraknie również kontynuacji tematu z poprzedniego numeru: Artur Wabik wyciąga na światło dzienne jednego z pionierów Artura Bartelsa, Paweł Chmielewski przypomina Stefanię Bańdo, którą sam nazywa „być może pierwszą kobietą tworzącą komiksy prasowe w Polsce”. Do tego tradycyjnie czytelnik znajdzie w numerze krótkie komiksy inspirowane tematem numeru.
W pakiecie:
„Niniejszy zbiór studiów poświęconych wybranym zagadnieniom z zakresu historii dramatu i teatru romantycznego samoczynnie lokalizuje zjawiska z obszaru kultury popularnej i zagadnienia formy dramatycznej w ramie artystycznych praktyk mitotwórczych romantyzmu – albo odwrotnie: od mitu-układnki do mitu-syntezy prowadzi poprzez zaułki romantycznej popkultury i formalnych eksperymentów. Zjawiska to powiązane czy tylko towarzyszące? Jednak mitologia przyszłości, ów nowy romantyczny fundament kultury, miała być – jak zakładał projekt Friedricha Schlegla – tworem „sztucznym”, który w takim razie wygenerować można (albo wręcz należy) z formy. Ostatecznie doznanie mistycznej ekstazy w teatralnej transformacji obrzędu Dziadów Mickiewicz konstruował z gotowych form dramatycznych, i to form dramatu popularnego, co nawet zrozumiałe – wszak mit potrzebuje szerokiego zasięgu”.
(Ze Wstępu)
Tematem książki „Etyczny utylitarysta”. Edmund Rygier w Teatrze Polskim w Poznaniu (1896-1908) jest historia sceny poznańskiej obejmująca dwunastolecie kierownictwa Edmunda Rygiera, przybyłego z Krakowa artysty dramatycznego. Teatr w Poznaniu zaczął wówczas funkcjonować jako przedsiębiorstwo i instytucja artystyczna, wyraźnie ujawniła się (do dziś aktualna) zależność: oblicze artystyczne teatru kształtuje się w zależności od sytuacji ekonomicznej całego przedsiębiorstwa. Analiza działań Rygiera umożliwia zrozumienie tego mechanizmu i w tym sensie proponowana książka może stać się lekturą obowiązkową nie tylko dla badaczy teatru oraz miłośników historii Poznania, ale również dla dzisiejszych dyrektorów i animatorów teatralnych.
Dodaj do koszykaW pakiecie:
W niniejszej publikacji Autorka proponuje nowe spojrzenie na amerykański musical, zestawiając go z pojęciem groteski. Przygląda się temu gatunkowi scenicznemu i filmowemu z interdyscyplinarnej perspektywy, podkreślając, że podobnie jak groteska ma on w sobie wiele sprzeczności. Autorka określa relację między musicalem a groteskowością jako pojęciem estetycznym i formą przedstawiania rzeczywistości. Dowodzi istnienia takiej korelacji, jednocześnie badając, na jakich płaszczyznach, w jakich warstwach dzieła musicalowego się ona objawia.
Barbara Pitak-Piaskowska – doktor nauk humanistycznych, teatrolożka i kulturoznawczyni. Specjalizuje się w historii musicalu jako gatunku, szczególnie zważając na jego rozwój na tle kultury Stanów Zjednoczonych. W pracy badawczej zajmuje się powinowactwem sztuk, szeroko rozumianą kulturą popularną, a także sztuką okresu dwudziestolecia międzywojennego w Polsce i na świecie. Aktywna uczestniczka wielu ogólnopolskich i zagranicznych konferencji naukowych. Autorka sztuk teatralnych i recenzji. Jest stałą współpracowniczką Centrum Badań nad Teatrem Muzycznym UAM oraz członkinią Polskiego Towarzystwa Badań Teatralnych.
„Książka Słuchając hologramu. Cielesność wirtualnych zespołów animowanych jest efektem fascynacji ruchem i cielesnością – dwoma podstawowymi cechami sztuki animacji i muzyki. Niniejsza praca jest także wyrazem chęci wypełnienia i usystematyzowania pewnych luk w historii i teorii muzyki popularnej, stanowi próbę odpowiedzi na pytanie o miejsce ciała artysty w doświadczeniu muzycznym […]. Zespoły wirtualne to zjawisko trudne do jednoznacznego określenia i przez to trudne do uchwycenia. To grupy i artyści, którzy nie istnieją jednoznacznie w rzeczywistości. Są bytami zmediatyzowanymi, których twórczość nierozerwalnie związana jest z medium ich prezentacji. To zarówno fikcyjne zespoły opisane w literaturze, grupy muzyczne występujące na potrzeby filmów i seriali, jak i bohaterowie gier muzycznych, ale także grupy animowane i to na nie zwróciłem swoją uwagę. W polu mojego zainteresowania znalazły się więc zespoły, w których wszyscy artyści są reprezentowani przez formy graficzne i animowani różnymi technikami artystycznymi […]. Jeżeli koncerty grup muzycznych mogą powiedzieć nam coś więcej o nas samych jako o odbiorcach i uczestnikach kultury współczesnej, to wydaje mi się, że właśnie dzięki występom zespołów animowanych jesteśmy w stanie na nowo i na nowych zasadach doznawać cielesności i jednocześnie zatracić ją w muzyce, która może jawić się jako somatoestetyczny fenomen”.
(Ze Wstępu)
Konrad Sierzputowski – kulturoznawca i muzykoznawca. Doktorant w Katedrze Antropologii Literatury i Badań Kulturowych na Wydziale Polonistyki UJ. Publikował między innymi w „Przeglądzie Kulturoznawczym” i „Kulturze Popularnej”. W 2017 roku prowadził badania na Columbia University Department of Music w Nowym Jorku. Pomysłodawca i organizator Ogólnopolskiej Konferencji Popular Music Studies „MUTE”. Zajmuje się somatoestetyką wydarzeń muzycznych i zjawiskiem ucieleśnienia w muzyce popularnej oraz kolekcjonowaniem muzycznych kuriozów XX i XXI wieku.
Dodaj do koszykaW pakiecie:
Książka Henryk Sienkiewicz w obrazkach składa się z dwóch Sienkiewiczowskich studiów ikonologicznych, wypełniających mniej dotąd zbadane obszary związane z twórczością autora Quo vadis:
Rysunki Henryka Sienkiewicza to próba uporządkowania i omówienia twórczej aktywności pisarza, jaką była uprawiana przez całe jego życie działalność rysownicza. Wykonywane na swój użytek, w celach towarzyskich i stanowiące integralny element osobistej korespondencji rysunki, szkice oraz karykatury własne, przyjaciół i obcych ludzi zachowały się tylko częściowo, w postaci rozproszonych dokumentów, przechowywanych w prywatnych archiwach i zbiorach muzealnych.
W studium Obrazkowe adaptacje dzieł Henryka Sienkiewicza – próba analizy zbiorczej znalazło się omówienie niemal dziewięćdziesięciu komiksowych i parakomiksowych adaptacji utworów pisarza, powstałych na całym świecie w ciągu ostatnich osiemdziesięciu lat. Tak duża liczba rozpoznanych dotąd adaptacji obrazkowych czyni z Henryka Sienkiewicza najczęściej przekładanego na formy narracji graficznej polskiego pisarza.
Zawarte w książce informacje i spostrzeżenia są owocem niezwykle intensywnej pracy badawczej autora. Oba zagadnienia rozrosły się w toku poszukiwań archiwalnych i analiz, by przybrać formę obszernej i bogato ilustrowanej – czasami unikalnymi materiałami – publikacji.
Od subiekta do kolekcjonera. Ignacy Moś (1917-2001) to książka poświęcona postaci miłośnika pisarstwa Henryka Sienkiewicza i zbieracza sienkiewiczianów, który przeszedł drogę od subiekta sklepów bławatnych w Ostrowie Wielkopolskim, do roli znanego w kraju kolekcjonera, społecznika, filantropa, tworzącego podwaliny Muzeum Literackiego Henryka Sienkiewicza w Poznaniu poprzez przekazanie Miastu od 1977 roku do lat dziewięćdziesiątych kolejnych fundacji muzealnych. Bohater książki był przykładem kolekcjonera, którego pasja narodziła się z emocji. Dla kontrastu z wielkimi kolekcjonerami, takimi jak Raczyńscy czy Działyńscy, został tu przedstawiony człowiek, który bez wykształcenia humanistycznego, z praktycznym spojrzeniem na otaczający go świat, przeszedł przemianę przez spotkanie i obcowanie z rodziną Sienkiewicza, co zaważyło na jego zainteresowaniach i rozwoju. Kult pisarza przerodził się w pasję, która zdominowała całe jego życie. Kolekcjoner pełnił od 1978 roku funkcję Honorowego Kustosza Muzeum i do końca życia miał ogromny wpływ na jego zbiory, które nieprzerwanie powiększał.
Ignacy Moś był przy tym nietuzinkową postacią, która samą swoją osobowością wywarła wpływ nie tylko na wizerunek Muzeum, ale pozostawiła po sobie ślady także w Wielkopolsce, Polsce, a nawet za granicą. Kolekcjoner uhonorowany został za życia wieloma medalami i odznaczeniami (między innymi Orderem Uśmiechu oraz papieskim Orderem Świętego Sylwestra), w 2001 roku otrzymał tytuł Zasłużony dla Miasta Poznania. Niniejsza publikacja, napisana przez wieloletnią współpracownicę Honorowego Kustosza, jest kolejnym, szczególnym odznaczeniem, pośmiertnym, in memoriam…
Dodaj do koszykaW pakiecie:
Nowe słowa w piosence. Źródła. Rozlewiska pod redakcją Magdaleny Budzyńskiej-Łazarewicz i Krzysztofa Gajdy to monografia poświęcona refleksji nad rolą i formą tekstów piosenek w ostatnich dziesięcioleciach. Tytuły poszczególnych części książki pochodzą z pieśni Źródło Jacka Kaczmarskiego i mają przede wszystkim charakter metaforyczny. Opisują jednak merytoryczny podział tekstów, powiązanych wspólnymi wątkami, czasem chronologią, tematyką lub celem badawczym. I tak część I (Ściany wąwozu) wiąże artykuły, mówiące o metodologii i historii badań tekstów w piosenkach, w części II (Tej rzeki historia) znalazły się teksty na różny sposób odnoszące się do problematyki pieśni bardowskiej, część III (Cienie drzew, ślady głazów) to spojrzenie na szczególne przypadki z historii polskiej piosenki. Część IV (Nurt po piachu się wije) uwzględnia spojrzenia badawcze odnoszone do nowszych zjawisk w polskiej twórczości słowno-muzycznej, zamyka zaś tom część V (Rozlewiska), poświęcona kontekstom, które pozostają w silnym związku z tematyką piosenki.
Ze wstępu
Zbiór studiów Nowe sytuacje polskiego rocka. Teksty – głosy – interpretacje poświęcony jest rockowym tekstom pisanym i śpiewanym przez rodzimych wykonawców, począwszy od lat osiemdziesiątych ubiegłego wieku aż do dzisiaj. Punktem wyjścia autorskiej refleksji jest nowa sytuacja języka i sposobów komunikacji w czasie ustrojowych przemian. Języka odkłamywanego, konstruowanego i przyswajanego od początku, to jest od nazywania świata, tworzenia słów oraz łączenia ich w najprostsze zdania za sprawą muzycznych rockowych fraz i pełnych ekspresji głosów. Rola prekursorów nowych sytuacji polskiego rocka – tekstu i głosu – przypisana zostaje: Grzegorzowi Ciechowskiemu (Republika), Pawłowi Kukizowi (Aya RL), Lechowi Janerce (Klaus Mitffoch) i Tomaszowi Adamskiemu (Siekiera). Kolejne eseje i interpretacje pokazują ewolucję rockowego słowa, które w coraz bardziej precyzyjny sposób odzwierciedla egzystencję młodych ludzi, ich bunt przeciwko społeczno-politycznej rzeczywistości, wiarę w istnienie pozytywnych wartości, głównie miłości w jej rozmaitych formach i odcieniach. Bohaterami książki, oprócz wymienionych, są: Kora (Maanam), Andrzej Michorzewski (Kobranocka), Rafał Skonieczny (Hotel Kosmos), Jacek Bończyk i Zbigniew Krzywański, Bartosz Waglewski (Kim Nowak), Karol Wróblewski (Mr Gil), Jędrek Dąbrowski (Organizm), Grzegorz Kaźmierczak (Variété), Jarosław Marciszewski (Popsysze), Błażej Król i Tomasz Organek.
Dodaj do koszykaW pakiecie:
Historia protestantów stanowi ważny, choć mało znany fragment przeszłości Poznania, dotąd rzadko podejmowany przez profesjonalną historiografię. Współcześni mieszkańcy miasta wykazują tymczasem rosnące zainteresowanie wszystkimi aspektami dziejów Poznania, nie zawsze znajdując rozwiązanie nurtujących ich pytań w opracowaniach profesjonalnej historiografii. Proponujemy zatem unikalne opracowanie, przygotowane przez zawodowego historyka urodzonego w Poznaniu, ale pracującego w Zielonej Górze i zajmującego się dziejami protestantyzmu od ponad dwudziestu lat. Książka nie jest zwykłym opracowaniem z zakresu regionalnej historii, lecz stanowi próbę spojrzenia na dzieje protestantyzmu na pograniczu polsko-niemieckim z lokalnej, poznańskiej perspektywy. Profesjonalizm i unikalność publikacji nie oznaczają ograniczenia do wąskiego kręgu odbiorców – książka jest napisana w przystępny sposób.
Johannes Staemmler (1860-1946), jeden z najbardziej znanych i aktywnych duchownych ewangelickich w Wielkopolsce na przełomie XIX i XX wieku. Urodził się w miejscowości Duszniki, a podczas siedmiu lat nauki w gimnazjum w Sulechowie zetknął się z wieloma postaciami, które w kolejnych latach odegrały istotną rolę w dziejach Niemiec i Polski. Wspomnienia z okresu studiów w Marburgu, Lipsku i Berlinie przynoszą ciekawe opisy życia uniwersyteckiego XIX wieku, zwłaszcza funkcjonowania korporacji studenckich. Nie mniej fascynujący był kilkumiesięczny pobyt Staemmlera w charakterze prywatnego nauczyciela w majątku niemieckiej rodziny szlacheckiej w Kurlandii w carskiej Rosji (obecnie Łotwa) oraz pierwsze lata pracy jako pastora w wiejskiej parafii w Dusznikach. Kolejne etapy kariery autora wspomnień to pełnienie urzędu pastora w Bydgoszczy, w Gnieźnie oraz od 1904 roku w Poznaniu, gdzie był proboszczem, superintendentem oraz – w latach 1916-1930 – radcą miejscowego konsystorza. Jako wysoki urzędnik kościelny doskonale orientował się i podejmował decyzje w sprawach protestantyzmu w całej prowincji poznańskiej, utrzymywał też liczne kontakty w kręgach kościelnych i urzędniczych zarówno w Rzeszy Niemieckiej, jak i w Polsce. Świadectwem ogromnej roli, jaką odgrywały rodziny pastorów w kształceniu niemieckich elit, są kariery dzieci i wnuków Staemmlera: jeden z synów był profesorem medycyny, rektorem Uniwersytetu Wrocławskiego (1938-1942), inny działaczem tak zwanego Kościoła wyznającego w Niemczech, opozycyjnego wobec Trzeciej Rzeszy, a jeszcze inny dyrektorem szpitala w Bydgoszczy. Najbardziej znany był w Polsce jeden z wnuków Staemmlera, urodzony w 1921 roku w Bydgoszczy Klaus Staemmler (zm. 1999 w Münster), tłumacz literatury polskiej wydawanej w RFN, autor przekładów na język niemiecki dzieł między innymi Jarosława Iwaszkiewicza, Zbigniewa Herberta i Stanisława Lema, doktor honoris causa UAM (1992).
Dodaj do koszykaNiniejszy numer poświęcony jest różnym zagadnieniom związanym z science fiction – Artur Nowakowski opisuje twórczość zinową lat osiemdziesiątych XX wieku, Paweł Chmielewski przedstawia twórczość s.f. Jerzego Ozgi, a Piotr Klonowski wraca do Ósmej czary, czyli jednego z wczesnych komiksów Prosiaka, Jerzy Szyłak zestawia filmy i komiksy s.f., Dawid Gostyński i Jolanta Kikiewicz swoją uwagę poświęcają komiksom francuskim, Dominika Gracz – japońskiemu tytułowi Alita: Battle Angel, a blok dopełniają wywiady z Danielem Odiją i Joe Haldemanem. Do tego tekst Michała Madeja poświęcony słynnym Fistaszkom oraz artykuł Michała Czajkowskiego o wątkach antybohaterskich w komiksach o Sknerusie McKwaczu. No i oczywiście recenzje nowości komiksowych, a także wiele komiksów i ilustracji.
W numerze między innymi:
O poezji i piosenkach o wojnie i dla pokoju, odgłosach wojny we współczesnej sztuce dźwięku, japońskiej sztuce wobec zagłady Hiroszimy, korespondentach i reporterach wojennych; o filmach Jeszcze dzień życia, Walc z Baszirem i 53 wojny; o komiksie Deogratias Jeana-Philippe’a Stassena i reportażach Jeana Hatzfelda; o koncercie U2 w powojennym Sarajewie; o antywojennych projektach Neila Younga, PJ Hervey i Lao Che; o wojnie w człowieku i o tym, jak nasze umysły pozwalają nam wycofać się, gdy wokół dzieje się zło.
Wiktor Bater – w rozmowie o konfliktach zbrojnych i pracy korespondenta wojennego, Krzysztof Mroziewicz – o korespondentach wojennych dziś.
W Archiwum – Józef Rotblat. Wśród relacji – wspomnienie komandora porucznika Bogusława Szkudlarka, uczestnika misji pokojowej w Syrii.
Piszą: Sylwia Gawłowska, Izolda Kiec, Rafał Koschany, Sławomir Kuźnicki, Joanna Maleszyńska, Dariusz Cezary Maleszyński, Tomasz Misiak, Bożena Paczoska, Michał Piepiórka, Piotr Pławuszewski, Joanna Roszak, Sabina Sadecka, Bartosz Suwiński, Ewa Szkudlarek, Mateusz Torzecki, Michał Traczyk i Bogdan Trocha.
Roman Tadeusz Wilkanowicz (1886-1933), poeta, satyryk, dziennikarz i społecznik. Uczestnik powstania wielkopolskiego (1918-1919), adiutant Poznańskiego Batalionu Śmierci, który walczył na froncie litewsko-białoruskim (1919), korespondent poznańskiej prasy podczas wojny polsko-radzieckiej (1920). Redaktor satyrycznych pism komentujących przed- i powojenną rzeczywistość stolicy Wielkopolski („Pręgierz Poznański”), znawca poznańskiej gwary, rzecznik nieuprzywilejowanych nowoczesnego świata – mieszkańców Chwaliszewa, Wildy i Zawad… Zagorzały przeciwnik wielkopolskiego separatyzmu i miejscowej endecji.
Nie domagał się szczególnych zaszczytów ani profitów ze swojej publicznej działalności. Chciał jedynie szacunku dla tej polskiej wolności, którą czynem uosabiał, i dla słowa, które zapewnić miało nie tylko doraźne skutki: zagrzewać do walki albo włączać się do społecznej debaty na temat Niepodległej, ale także gwarantować przetrwanie – jemu i jego idei: sprawiedliwej dla wszystkich, wielkopolskiej małej ojczyzny.
Pomysł publikacji wybranych utworów Romana Tadeusza Wilkanowicza oraz próba odtworzenia szczegółów jego biografii zrodziły się z poczucia niesprawiedliwości wobec tego losu, który tak okrutnie obszedł się z wielkiego formatu człowiekiem, i z poczucia winy, że my, historycy literatury, zbyt rzadko poświęcamy swój czas zapomnianym, a tak bliskim naszej codzienności, egzystującym tuż obok twórcom. Jemu więc dedykuję tę książkę:
Romanowi Tadeuszowi Wilkanowiczowi
bardowi wielkopolskiej wolności…
(ze wstępu Izoldy Kiec)