Wydawnictwo

Procedura wydawnicza IKP

Procedura recenzji IKP

Wydawnictwo: Instytut Kultury Popularnej / Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu
Miejsce i rok wydania: Poznań 2025
Okładka: Weronika Dobrowolska
ISSN: 1733-3008
Strony: 144
Format: 250 x 240 mm
Oprawa: miękka

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego.

Dyskusja o erotyce to przede wszystkim dyskusja o punktach widzenia. O tym, jak różnorodne są nasze zapatrywania na erotyzm i czym to jest podyktowane, a z drugiej strony, jak zbieżne dla wielu potrafią być źródła erotycznego napięcia i dlaczego podnieca nas to samo, a więc jak i przez co byliśmy i jesteśmy formatowani. W skrócie, gdzie się rozmijamy, a gdzie spotykamy? W przypadku komiksu to także pytania o język, techniki, narzędzia. O cały ten twórczy kram, który towarzyszy opowieści. I o obraz – o to jak erotykę można portretować i jak można na nią patrzeć.

Dyskutujemy więc słowem i rysunkiem, w tekstach, wywiadach, ilustracjach, komiksach. Wojciech Obremski i Daniel Koziarski opowiadają o erotyzmie w polskim komiksie czasu przełomu, o tym, jak wolny rynek zalała fala niczym nieskrępowanej twórczości. Jeśli o krępowaniu mowa, to w duchu close reading Dominika Gracz-Moskwa przygląda się bohaterom Heleny Wiktorii odzianym w gorsety, falbany i kolejne warstwy ubioru, szukając napięć i satysfakcji. Marta Kostecka zaś przywołuje zeszłoroczną dyskusję o erotyce, która odbyła się podczas pierwszej edycji festiwalu Wielogłos i dodaje do rozmowy jeszcze jeden głos. Jest też zagranicznie: Mateusz Kossakowski pisze o Chesterze Brownie i nowych kontekstach komiksu Paying for It; Matylda Sęk-Iwanek rozmawia z Miguelem Vilą, autorem Mlecznej drogi, Paweł Panic przygląda się natomiast ewolucji postaci jungle girl w amerykańskim komiksie. Także autorki i autorzy komiksów oraz ilustracji proponują różnorodne podejście, od subtelności do dosłowności, od humoru do atmosfery nostalgii. Czasem nawet sami nieco się przed nami, odbiorcami, odsłaniają. Twórczo, rzecz jasna.

Dominika Gracz-Moskwa

Więcej

Zamów

Autor: Jerzy Szyłak
Wydawnictwo: Instytut Kultury Popularnej
Miejsce i rok wydania: Poznań
Okładka: Rafał Szłapa
ISBN: 978-83-967777-3-7
Strony: 308
Format: A5
Oprawa: miękka

Książka dofinansowana przez Uniwersytet Gdański.

W przeszłości „dobre” książki obrazkowe były przeciwsta­wiane „złym” komiksom, które miały negatywny wpływ na dzieci. Książki obrazkowe oceniano ze względu na ich pozytywne walory edukacyjne i wychowawcze, komiksom zarzucano, że dostarczają dzieciom treści niewłaściwych. Książki obrazkowe – obcowanie z którymi zazwyczaj dokonuje się za pośrednictwem dorosłego – były (i w większości chyba na­dal są) postrzegane jako te, które przekazują pożądaną wiedzę i są narzędziami w procesie usankcjonowanej socjalizacji małych od­biorców, komiksy zaś były czytane przez dzieci samodzielnie i regu­larnie oceniane przez dorosłych jako lektury nieodpowiednie i szko­dliwe.

Łatwo zauważyć, że wyznaczane przez krytyków, twórców i odbiorców relacje między komiksami i książkami obrazkowymi są nacechowane symboliczną przemocą. Komiksy są atakowane jako zawierające nieodpowiednie treści, a ich twórcy uznawani za nieodpowiedzialnych. Książki obrazkowe są traktowane jako źródło słodyczy i światła rozumu, aczkolwiek przekazywane przez nie treści można uznać za manifestację przemocy symbolicznej wobec dzieci, którym narzuca się określone role społeczne, wzory zachowań itp., z narzuceniem negatywnej oceny komiksów włącznie. Warto jednak pamiętać, że dzieciństwo jest stanem przejściowym. Na początku to dorosły wybiera lektury dla swojej pociechy. Książki obrazkowe są dzieciom czytane i pokazywane przede wszystkim w okresie, gdy ich odbiorcy jeszcze czytać nie umieją. Na początku tej drogi mamy do czynienia z wprowadzaniem pojęć, a na końcu z wykładem wiedzy o świecie i panującym w nich prawach.

Dziecko rośnie wraz z książką (nie tylko obrazkową, ale od niej się wszystko zaczyna), w pewnym momencie jednak tę książkę przerasta. Przestaje polegać na wyborze dorosłego i zaczyna samo dokonywać wyborów. Ma argumenty na obronę swoich wyborów i nie waha się ich użyć w dyskusji z rodzicielskim autorytetem. Można złamać jego wolę, ale wychowanie dziecka nie na tym przecież polega.

Zamów

Wydawnictwo: Instytut Kultury Popularnej / Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu
Miejsce i rok wydania: Poznań 2025
Okładka: Robert Adler
ISSN: 1733-3008
Strony: 142
Format: 250 x 240 mm
Oprawa: miękka

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego.

Twórczość Bogusława Polcha wciąż wywołuje u polskich czytelników wiele emocji. Artysta nie żyje od pięciu lat. Pomimo że szczyt jego aktywności przypadł na okres późnego PRL-u i początek transformacji ustrojowej, w dalszym ciągu szeroko dyskutowane są jego wybory twórcze. Polch wdarł się do świadomości masowego odbiorcy jako rysownik przygód kapitana Żbika, noweli Spotkanie i serii Die Götter aus dem All. Swoją pozycję ugruntował Funkym Kovalem, serią zaliczaną do najważniejszych polskich komiksów w historii. Na początku lat dziewięćdziesiątych narysował sześć albumów o przygodach wiedźmina Geralta. Wymuszony przez okoliczności sposób pracy i przygotowania materiałów do druku sprawił, że tej serii nie docenili krytycy. Polch wycofał się z branży i odtąd rysował już prawie wyłącznie dla agencji reklamowych.

Artystyczna klasa Polcha sprawia, że możemy postawić go w jednym szeregu z najwybitniejszymi europejskimi twórcami komiksów jego pokolenia. Niestety przez prawie całą karierę Polch zmagał się z problemami, jakich nie doświadczali autorzy pracujący po drugiej stronie żelaznej kurtyny. Gdyby nie słabość naszego rynku wydawniczego, jego dorobek twórczy byłby jeszcze większy.

Oddajemy w Państwa ręce numer, w którym kontynuujemy wątki podjęte w katalogu Retrospektywy rozpoczętej w jeleniogórskim BWA w grudniu 2022 roku. Tym razem głos zabierze również sam Bogusław Polch za sprawą transkrypcji rozmowy, którą przeprowadziłem z nim dziesięć lat temu.

Kończymy krótkim uzupełnieniem tematu poprzedniego numeru (Wojna) oraz cyklami rozgoszczonymi już na naszych łamach: przeglądem polskich komiksów niezależnych i recenzjami.

Piotr Machłajewski & redakcja

Więcej

Zamów

Wydawnictwo: Instytut Kultury Popularnej / Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu
Miejsce i rok wydania: Poznań 2024
Okładka: Patryk Wójcik
ISSN: 1733-3008
Strony: 140
Format: 250 x 240 mm
Oprawa: miękka

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego.

Wojna to jedno z najbardziej dramatycznych, trudnych, brutalnych i przerażających doświadczeń. Towarzyszy ludziom od zarania dziejów, będąc nieprzerwanie popularnym sposobem rozwiązywania waśni, nieporozumień, ale też realizacji ambicji bądź pragnień często niepodzielanych przez innych, nieznajdujących zrozumienia nie tylko pośród ofiar. Charakter tego doświadczenia, jego konsekwencje sprawiają, że badacze próbują znaleźć odpowiedzi na pytania o źródła i efekty stosowania przemocy na szeroką skalę, natomiast artyści, nie chcąc pozostawać bierni, mnożą perspektywy jego postrzegania – gdy pada słowo „wojna”, każdy wizualizuje je sobie inaczej, filtrując przez własne doświadczenia i wrażliwość.

Są konflikty, które prowokują bardziej, czy to przez wzgląd na skalę podejmowanych działań, metody czy techniki prowadzenia walk, czy też ogrom niesionego przez nie cierpienia. W przypadku tego numeru na plan pierwszy wysuwa się druga wojna światowa, której poświęcili swoje teksty Michał Siromski (komiks amerykański), Daniel Koziarski i Wojciech Obremski (komiksy drukowane w „Relaxie”) oraz Artur Wabik (prasowa opowieść o Hubalu), a także historie obrazkowe – o czym można dowiedzieć się z wywiadów z Maciejem Cholewińskim, Marcinem Opiłowskim i – wykraczającym znacznie poza ten temat – Romanem Gajewskim.

Ale na naszych łamach obecne są też inne konflikty – ja (Michał Traczyk) zabieram czytelników do Rwandy, Paweł Panic – do Strefy Gazy, w zupełnie inne rejony, pokazując, że wojną można nazwać też coś innego niż realny konflikt zbrojny, ruszają natomiast Jakub Stępień i (ponownie) Panic – pierwszy do uniwersum x-men, drugi do początków odkrywania dinozaurów i wszystkiego, co wokół tego narosło.

Niestety ten rok przyniósł polskiemu komiksowi kolejną stratę. Odszedł Adrian Madej. Żegna go – w pierwszym! tekście poświęconym temu mistrzowi czarno-białych komiksów – Zbigniew Dziuba.

A poza tym po staremu. Kolejna część niezalowego przeglądu plus garść recenzji. I oczywiście komiksy oraz ilustracje inspirowane tematem przewodnim, włączające w krąg przywoływanych konfliktów kolejne, równie bolesne.

Ze Wstępu

Więcej

Zamów

Wydawnictwo: Instytut Kultury Popularnej / Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu
Miejsce i rok wydania: Poznań 2024
Okładka: xuh
ISSN: 1733-3008
Strony: 190
Format: 250 x 240 mm
Oprawa: miękka

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego.

Groza, w różnych wydaniach i odsłonach, wyłania się niemal z każdej strony niniejszego numeru. Jest spora dawka amerykańskiej (tamtemu komiksowi swoje teksty poświęcają Michał Wolski i Dawid Głownia), trochę japońskiej (Anna Maria Sutkowska) i czeskiej (Tomáš Prokůpek), ale przede wszystkim jest solidna dawka polskiej – Marta Kostecka przygląda się fenomenowi Rzeźzina, a na różne okoliczności straszenia przepytywani są twórcy młodego i średniego pokolenia: Piotr Marzec (Smoła), xuh (autorka pięknej okładki do tego numeru i współtwórczyni Papatu), Daniel Gizicki (Postapo), Unka Odya (Brom) oraz filary zeszytowej serii Wydział 7 – Tomasz Kontny i Marek Turek. To wszystko wsparte przez bardzo silną reprezentację rodzimych twórców. Nigdy dotąd nie było ich aż tylu.

W numerze jest również rozmowa z okazji dwudziestych urodzin magazynu. Rocznica skłania do refleksji nad, nie zawsze wesołą, dolą redaktora. A skoro to numer jubileuszowy, to dlaczego nie zaszaleć? Przedstawiamy najgrubszą odsłonę „Zeszytów Komiksowych” w dotychczasowej historii naszego czasopisma. Oprócz horroru odmienianego przez różne przypadki, znaleźć można w środku kilka elementów nie pasujących do tej „przerażającej” układanki – tekst Artura Wabika poświęcony mało znanym losom Anny Hoffmann, krótkie wprowadzenie do świata Jana Nepomucena Lewickiego autorstwa Pawła Chmielewskiego, kolejną część przeglądu komiksów niezależnych Dominiki Gracz-Moskwy, a także garść recenzji. Słowem, nic strasznego.

Ale wracając do przerwanego wątku – horror jest po to, by się bać. Nie ogarnia Was strach na myśl, czego zaraz doświadczycie?

Ze Wstępu

Więcej

Zamów

Autor: Sebastian Jakub Konefał, Jerzy Szyłak (red.)
Wydawnictwo: Instytut Kultury Popularnej / timof comics
Miejsce i rok wydania: Poznań-Warszawa 2023
Okładka: Wiktor Napierała
ISBN: 978-83-967777-2-0
Strony: 214
Format: 170x240mm
Oprawa: twarda

Monografia zatytułowana Powieść graficzna. Wprowadzenie jest zbiorem artykułów akademickich, który poświęcono fenomenowi graphic novels. Czytelnicy i czytelniczki znajdą tutaj teksty porządkujące sposoby definiowania i badania tej popularnej odmiany komiksu, pogłębione analizy jej gatunków i konwencji oraz praktyk wydawniczych, a także relacje i podsumowania badań związanych z historią i ewolucją wykorzystywanych w powieściach graficznych form narracyjnych. Autorzy i autorki artykułów eksplorują między innymi takie obszary badawcze jak: kontrowersje związane z używaniem terminu graphic novels, archeologia opowieści obrazkowych czy ewolucja powieści graficznych w Japonii; przybliżają również strategie publikacyjne związane z tak zwanymi komiksowymi runami, scenariuszowe i wizualne inspiracje konwencją czarnego kryminału, analizy filmowych adaptacji nurtów indie i underground oraz wydawniczy wieloświat z fabuł wydawanych przez DC Comics.

Zamów

Wydawnictwo: Instytut Kultury Popularnej / Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu
Miejsce i rok wydania: Poznań 2023
Okładka: Marta Falkowska
ISSN: 1733-3008
Strony: 136
Format: 250 x 240 mm
Oprawa: miękka

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego.

Oddajemy w Wasze ręce numer o tłumaczeniu komiksów. Wraz z Autorkami i Autorami tekstów tłumaczymy i rozmawiamy o tym, jak można zgłębiać przekład komiksów i badać je naukowo. Tłumaczymy, ale nikt niczego nie narzuca. W pewnym sensie eksplorujemy peryferia peryferiów. Prężnie rozwijające się w Polsce przekładoznawstwo pozostaje peryferyjne wobec literaturoznawstwa i językoznawstwa (nie widnieje nawet jako dyscyplina według ministerialnych wykładni), a dynamicznie prowadzone badania nad komiksami funkcjonują na peryferiach świata akademickiego. Cóż jednak ciekawszego niż zapuszczanie się na peryferia i odkrywanie nowych horyzontów? O „niewidzialnej sztuce” (nawiązując do podtytułu komiksu o komiksie Scotta McClouda Understanding Comics. The Invisible Art) w ramach nieistniejącej dyscypliny rozprawiamy z perspektywy tłumaczeniowej, redaktorskiej, rynkowej, unaukowionej i dydaktycznej. Te perspektywy nieuchronnie łączą się i przenikają, co nadaje studiom nad przekładem komiksu koniecznej wielowymiarowości. O tłumaczeniu komiksów rozmawiamy w szerokim ujęciu międzynarodowym, odnosząc się do kontekstu włoskiego, hiszpańskiego i brazylijskiego, zapraszając do dialogu Federico Zanettina, Paco Rodrígueza i Carol Pimentel. Kwestie przekładowe zgłębiamy także w kontekście franko-belgijskim, angloamerykańskim i oczywiście polskim. Oddajemy w Wasze ręce wywiady (z tłumaczami, redaktorami i badaczami), eseje i artykuły, również w tłumaczeniu. Zapraszamy do lektury! Gdyby coś jeszcze trzeba wytłumaczyć, pozostajemy do Waszej dyspozycji.

Ze Wstępu

Więcej

Zamów

Wydawnictwo: Instytut Kultury Popularnej / Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu
Miejsce i rok wydania: Poznań 2023
Okładka: Piotr Nowacki
ISSN: 1733-3008
Strony: 140
Format: 250 x 240 mm
Oprawa: miękka

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego.

Niezależnie od tego, czy ktoś jest weekendowym czytelnikiem komiksów, czy zjadł na nich zęby, każdy w Polsce słyszał przynajmniej raz przydomek Papcio Chmiel. Pamięć o niesamowitych przygodach trójki przyjaciół, z których Henryk Jerzy Chmielewski jest znany chyba najszerzej, żyje mimo upływu lat i gwałtownych zmian trendów w kulturze. Mimo że niektóre z tematów poruszanych przez autora „Tytusów” mogą wydawać się z perspektywy czasu raczej domeną nostalgii niż aktualności, nie da się ukryć, że sposoby ich ujęcia i konwencje nie tracą na popularności w komiksach wraz z upływem lat.

Trudno wyobrazić sobie, jak wyglądałby polski komiks bez Henryka J. Chmielewskiego. Zresztą po co to robić? Lepiej zastanawiać się nad tym, jaki wpływ miał na rozwój rodzimych historii obrazkowych i co po sobie pozostawił. Odpowiedzi na te pytania można próbować znaleźć w tekstach, które oddajemy w wasze ręce w tym numerze. Piszemy między innymi o tym, jak w „Tytusach” odbijały się zmiany społeczne i stosunek ich autora do tworzonej przez siebie sztuki, o echach twórczości Chmielewskiego w komiksach powstających już po zakończeniu przygód trójki przyjaciół, o zagranicznych wydaniach komiksów Papcia Chmiela. Rozmawiamy o naukowej refleksji poświęcanej jego dorobkowi oraz wysiłkach przypomnienia jego twórczości gazetowej.

Mamy świadomość, że to tylko ułamek tego, co można by napisać o Papciu, cieszymy się więc, że wraz z autorami tekstów możemy dołożyć coś od siebie do badań nad twórczością człowieka, który miał tak wielki wpływ na polską kulturę (nie tylko komiksową). Cieszy nas również to, że wciąż ten nestor polskiego komiksu inspiruje tylu innych, młodszych artystów. Numer tradycyjnie został uzupełniony komiksami oraz ilustracjami zainspirowanymi tematem przewodnim numeru.

Więcej

Nakład wyczerpany

Autor: Felicja Kruszewska
Wydawnictwo: Instytut Kultury Popularnej
Miejsce i rok wydania: Poznań 2022
Okładka: Michał Traczyk
ISBN: 978-83-960454-8-5
Strony: 771
Format: B5
Oprawa: miękka

W tomie Felicja Kruszewska, Pisane wiatrem na skórze. Utwory wybrane z biografią w tle, Izolda Kiec opowiada historię autorki, zanurzonej w rodzinnej tradycji – kresowego ziemiaństwa, uosabiającego w dramatyczny sposób stygmat polskiego losu, a jednocześnie wytyczającej drogę Kobiety Nowej – jako jedna z pierwszych studentek Uniwersytetu Warszawskiego i Szkoły Nauk Politycznych, profesjonalna tłumaczka i urzędniczka samodzielnie zarabiająca na życie, rzeczniczka dręczonych dzieci i kobiet, pacyfistka i zwolenniczka idei socjalizmu.

Odpomniane utwory Felicji Kruszewskiej, pisane w latach 1921-1943, w wyborze i opracowaniu Izoldy Kiec, obejmują w całości książki wspomnieniowe Błękitny Ogród i Braciszek, dramat Sen, obszerne wybory wierszy z tomików (Przedwiośnie, Stąd dotąd, Siano, Twarzą na zachód) i z czasopism oraz opowiadań i reportaży rozproszonych w prasie.

Książkę uzupełniają unikatowe dokumenty i fotografie pozyskane z archiwów i bibliotek oraz od osób prywatnych – spadkobierców rodziny Kruszewskich.

Wybrane wiersze czyta Izolda Kiec:

Brzoskwinie

Lipa

Macierzanki

Odjazd

Prośba

Psy

Siano

Teatr

Wiersz niepotrzebny

Wojtuś

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego

Zamów